احتمالا نگارش بوم ناب برای کسانی که اولین بار آن را طراحی و استفاده می‌کنند، کمی چالش برانگیز باشد. البته جای نگرانی نیست. اصولی وجود دارد که با استفاده از آنها هر کسی می‌تواند بوم ناب کسب و کارش را به آسانی و دقت طراحی کند. در این مطلب ابتدا ۳ اصل مهم درباره بوم ناب را مطرح می کنیم و بعد از آن بوم ناب کسب و کار اوبر را به عنوان نمونه بررسی می‌کنیم:
۳ اصل کلیدی درباره طراحی بوم ناب که باید در ذهن داشته باشید:
۱. از جملات مختصر و مفید استفاده کنید:
هنگام طراحی بوم ناب کسبوکارتان از جملات ساده، کوتاه و معنادار استفاده کنید و مستقیما سراصل مطلب بروید. مثلا در بلوک «مسئله» به جای اینکه بنویسید «زمان»! توضیحی روشن، ساده و کوتاه از مسئله بنویسید. مثلا بنویسید «فرایند پیداکردن تامین‌کننده مناسب، پیچیده و نیازمند زمان است.»
۲. داستان کسبوکارتان را روایت کنید:
بعد از اینکه یک پیش نویس تهیه کردید، مرحله به مرحله داستان کسبوکارتان را در بخش‌های بوم ناب روایت کنید:
«ما به افراد کمک خواهیم کرد (بخش‌های مشتریان) تا مسائل‌شان را (مسئله) به وسیله راه‌حلی که ما ارایه می‌دهیم، حل کنند (راه‌حل) و این سوال را مطرح می‌کنیم که چه کسانی ممکن است بیشتر با این مسائل سر و کار داشته باشند؟ (پذیرندگان آغازین) البته توجه داریم که مسائل شناسایی شده، چگونه توسط رقبای فعلی در حال حل شدن هستند (جایگزین‌های موجود). پس از آن مشتریان، ما را از طریق کانال‌هایی که با آنها ارتباط برقرار کردیم، خواهند شناخت (کانال‌ها) و به خاطر ارزش پیشنهادی یکتایی که به ایشان ارایه می‌دهیم، متقاعد می‌شوند که به ما بپیوندند (ارزش پیشنهادی).
همچنین با بیانی مختصر و جذاب ایده کسب‌وکارمان را بیان می‌کنیم (مفهوم سطح بالا). درحال‌حاضر این ما هستیم که توانستیم در میان رقبا به برتری مطلق برسیم (برتری مطلق). ما افراد را از طریق روش‌هایی برای کسب درآمد شارژ می‌کنیم (جریان‌های درآمدی) و باور داریم که این کار هزینههای ما را پوشش می‌دهد(هزینه‌ها). ما عملکردمان را از طریق سنجه‌های کلیدی ارزیابی خواهیم کرد (سنجه‌های کلیدی).»
همه این فعالیت‌ها در سرتاسر بوم باید به‌گونه‌ای معنادار و منطقی در جریان باشند. مثل داستانی که همه بخش‌هایش باید به هم مرتبط باشند.
۳. برای هر بخش از مشتریان، یک بوم ناب جداگانه طراحی کنید:
برای هر بخش از مشتریان‌تان بوم نابی متمایز و جداگانه طراحی کنید. به این دلیل که هر بخش از مشتریان، مسائل، راه‌حل‌ها، کانال‌ها، جریان‌های درآمدی، ساختار هزینههای مختص خودشان را دارند.
نمونه بوم ناب؛ تاکسی اینترنتی «اوبر»
اکنون بیایید نگاهی بیاندازیم به بوم ناب کسب و کار «اوبر» در لندن. کاری که کسبوکار اوبر انجام می‌دهد اینست که عرضه‌کنندگان (راننده) و تقاضاکنندگان (مسافر) را در بازار با هم رو به رو می‌کند. در واقع در این کسبوکار دو گروه مشتری وجود دارد، «مسافران» و «رانندگان». بنابراین دو بوم ناب متفاوت باید طراحی و تدوین کنیم. در ادامه ابتدا نحوه طراحی بوم ناب برای مسافران اوبر را شرح دهیم:
بوم ناب برای مسافران اوبر
(برای بزرگنمایی تصویر روی آن کلیک کنید)
همان‌طور که در بوم طراحی شده مشاهده می‌کنید از جملات مختصر و مفید به گونه‌ای که به اصل مطلب اشاره دارند، استفاده شده است. به نظر می‌رسد که همه اجزا و بخش‌های بوم از روند خاصی پیروی می‌کنند. زمانی‌که خواندن بوم را از بخش مشتریان آغاز می‌کنید، درست مثل اینست که همه بخش‌ها به هم وصل شدند.
در واقع داستان بوم ناب مسافران اوبر را اینگونه روایت می‌کنیم:
اوبر به جوانان، شهروندان میان‌سال و گردشگران در لندن کمک می‌کند (بخش‌های مشتریان) تا بتوانند بدون اینکه دغدغه‌ای نسبت به شرایط راننده، خودرو و امنیت سفر داشته باشند، به آسانی تاکسی خبر کنند. نیازی نباشد پول زیادی به صورت نقدی بابت کرایه بپردازند (مساله). به این ترتیب که برای آنها اپ موبایلی طراحی شده که موقعیت مکانی آنها را دنبال می‌کند و به آنها اطمینان می‌دهد که در کم‌ترین زمان ممکن آنها را سوار کند، نام و مشخصات راننده و خودروی او را نشان دهد و این امکان را فراهم کند که مبلغ معقولی را مستقیما از طریق اپ موبایل پرداخت کنند (راه حل).
البته باید توجه داشت که در حال حاضر تاکسی‌های تلفنی، سیستم حمل و نقل عمومی و وسایل نقلیه شخصی راه‌حل‌هایی را برای حل این مسایل ارایه دادند(جایگزین‌های موجود). گردشگران امریکایی که به لندن آمدند یا افراد ثروتمند و پرمشغله می‌توانند از مشتریان بالقوه اوبر باشند (پذیرندگان آغازین).
مسافران از طریق روابط عمومی، ارجاع ها و تبلیغات محیطی با اوبر آشنا می‌شوند و از آنجایی که اوبر به آنها اجازه می‌دهد، تنها با یک کلیک در اپ موبایل، راحت، ایمن و با هزینه‌ای منطقی سفر کنند (ارزش پیشنهادی)، ترغیب می‌شوند به جمع مشتریان وفادار اوبر بپیوندند. در واقع اوبر مانند تاکسی است اما ارزان‌تر، ایمن‌تر و آسان‌تر (مفهوم سطح بالا).
باتوجه به اینکه درحال‌حاضر اوبر 40 هزار راننده فعال در لندن دارد و نام تجاریش در میان بزرگسالان به خوبی شناخته شده است (برتری مطلق)، این شرکت با دریافت ۲۵ درصد از کرایه یک سفر با توجه به مسیر و زمان‌های بیکاری (جریان‌های درآمدی)، مسافران را شارژ می‌کند و معتقد است این درآمد هزینههای توسعه زیرساخت فناوری اطلاعات، بازاریابی، روابط عمومی، مسائل حقوقی و هزینههای مربوط به استخدام و مدیریت رانندگان را پوشش می‌دهد(هزینه ها).
اوبر عملکردش را از طریق نظارت برمواردی نظیر «تعداد مشتریانی که اپ اوبر را نصب کردند»، «تعداد افرادی که حساب کاربری ایجاد کردند»، «تعداد افرادی که از ایشان دعوت شده تا به اوبر بپیوندند» و «تعداد سفرهای رزرو شده» ارزیابی می‌کند (سنجه‌های کلیدی). اکنون می‌توانید بوم ناب طراحی شده برای بخش دوم مشتریان اوبر یعنی «رانندگان» را مشاهده کنید:
بوم ناب برای رانندگان اوبر
(برای بزرگنمایی تصویر روی آن کلیک کنید)
و این مثال، نمونه‌ی بارزی از بوم ناب کسب و کار اوبر است که می‌توانید با الهام گرفتن از آن برای کسب و کارتان بوم نابی منطقی و دقیق طراحی کنید.
داستان کسبوکارتان را در بیزنگار روایت کنید!
نازنین توکلی (کارشناس ارشد مدیریت صنعتی)
برگرفته از سایت getproductmarketfit.com
دیدگاه شما