با بررسی رقابت در هر صنعت می‌توانید مناسب‌ترین موقعیت را برای ورود شناسایی کنید. از جمله روش‌های مناسب برای ارزیابی رقابت در بازار استفاده از تئوری نیروهای رقابتی ۵ گانه پورتر است.
۵ نیروی رقابتی مایکل پورتر:
۱. تهدید ورود کالای جایگزین (جانشین):
کالاهای جانشین کالاهایی با کشش بالا هستند. این کالاها با ویژگی و کاربردهای یکسان و اغلب با قیمت پایین تر در بازار عرضه می‌شوند و در اختیار مصرف کننده قرار می‌گیرند. برای مثال: چای و قهوه، قند و شکر
۲. قدرت چانه زنی تامین کنندگان (عرضه کنندگان):
تامین‌کنندگان یکی از نقش‌های کلیدی هر صنعت هستند. عوامل تاثیرگذار بر قدرت چانه‌زنی تامین‌کنندگان عبارت است از:
۱-۲. تعداد تامین‌کنندگان:
در یک صنعت افزایش تعداد تامین کنندگان، قدرت چانه زنی آن ها را کاهش می‌دهد و شرایط رقابتی دشواری را ایجاد می‌کند چرا که بازار به سمت رقابت چندجانبه حرکت کرده و از حالت انحصار خارج می‌شود.
۲-۲. تمایز بین محصولات:
افزایش تمایز و تفاوت بین محصولات از قبیل کیفیت، کمیت، ویژگی و کاربرد و ... قدرت چانه زنی عرضه کنندگان را افزایش خواهد داد و شرایط رقابتی مناسبی را برای‌شان رقم می‌زند.
۳-۲. هزینه ثابت بالا:
عرضه‌کنندگان به‌دلیل هزینه ثابت بالای تولید محصولات، مجبور به افزایش تعداد محصولات تولیدی هستند. افزایش هزینه ثابت دلیلی برای کاهش قدرت چانه‌زنی تامین‌کنندگان است. افزایش قدرت چانه‌زنی عرضه‌کنندگان جذابیت ورود به صنعت را برای افراد بیشتر می‌کند.
۳. قدرت چانه‌زنی خریداران:
چانه‌زنی خریداران در نقطه مقابل تامین‌کنندگان قرار می‌گیرد.
۱-۳. تعداد خریداران:
افزایش تعداد خریداران به منزله افرایش قدرت چانه‌زنی عرضه‌کنندگان خواهد بود. تقاضا برای محصولات وجود خواهد داشت و به همین دلیل قدرت چانه‌زنی خریداران به تناسب افزایش تعدادشان، کاهش خواهد یافت.
۲-۳. نوع کالای درخواستی:
کالاها انواعی دارند. در یک دسته بندی عمومی می‌توان کالاها را به مصرفی، واسطه‌ای، ضروری و لوکس تقسیم‌بندی کرد.
اگر خریداران متقاضی کالاهای ضروری مثل نان، آب و ... باشند، قدرت چانه‌زنی آنها کاهش پیدا می‌کند.
۳-۳. شناخت محصول و فرایند تولید:
آگاهی مشتریان نسبت به میزان هزینه‌های تولیدی، کاربرد، کیفیت و ویژگی‌های محصول باعث افزایش قدرت چانه‌زنی خریداران خواهد شد.
۴-۳. هزینه جابه‌جایی تامین‌کنندگان:
خریداران برای انجام فرآیند خرید، هزینه مادی و معنوی دارند مثل: پیداکردن عرضه کننده مورد نیاز، زمان، مسافت و ... خریداران برای تغییر تامین‌کننده فعلی خود باید هزینه‌ای را پرداخت کنند. افزایش هزینه جابه‌جایی تامین‌کننده و تعویض آن سبب کاهش قدرت چانه‌زنی خریداران خواهد شد. کاهش قدرت چانه‌زنی خریداران، انگیزه ورود به صنعت را افزایش می‌دهد.
۴. تهدید ورود رقبای جدید:
سود ما در صنعتی که مشغول به فعالیت هستیم با ورود رقبای جدید می‌تواند کاهش یابد. هر صنعتی موانعی برای ورود دارد هر چه این موانع برای ورود افزایش پیدا کند، ورود رقبا به صنعت دشوارتر خواهد شد و شاید هم به نوعی جذابیت بیشتری برای افراد حاضر در صنعت باشد. این موانع عبارتند از:
۱-۴: سرمایه اولیه:
بعضی از کسب‌وکارها برای شروع به سرمایه زیادی نیاز ندارند و با سرمایه اندکی آغاز به‌کار می‌کنند، اما در مقابل تعدادی از صنایع مثل صنعت پتروشیمی، اسلحه سازی و .. نیازمند سرمایه اولیه بسیار زیادی هستند. لذا میزان ورود رقبای جدید به صنعت کاهش پیدا می‌کند.
۲-۴: کانال های توزیع:
توزیع یکی از عوامل مهم آمیخته بازاریابی است. در بعضی از بازارها دسترسی به کانال های توزیع دشوار است از جمله مشکلات موجود می‌توان به عدم اعتماد کانال‌های توزیع به افراد جدید، هزینه کانال‌های در دسترس و عدم شناخت کانال‌های توزیع مناسب و ... اشاره کرد.
۳-۴: فناوری تولید محصولات:
بعضی از محصولات فرایند تولیدی نسبتا آسانی دارند و امکان ورود رقبا به صنعت را افزایش می‌دهند مثل صنعت مواد غذایی. اما در بعضی صنایع فرایندهای پیچیده‌ای برای تولید محصول وجود دارد مثل صنعت داروسازی. هرچه میزان فناوری تولید محصول افزایش یابد احتمال ورود رقبا کاهش پیدا خواهد کرد.
۴-۴. دولت:
در ایران تعدادی از صنایع از حمایت های بخش دولتی برخوردار هستند و تعدادی مستقیما تحت اداره خود دولت قرار دارند و ورود رقبا در این صنایع یا غیرممکن و یا بسیار سخت خواهد بود. امروزه بسیاری از نظریه‌پردازان «دولت» را به‌عنوان نیروی ششم پورتر نامیده‌اند.
۵-۴ . منابع و محیط زیست:
محدودیت منابع یکی از عواملی‌ست که ورود به صنعت را با مشکل مواجه می‌کند. برای مثال صنایع مرتبط با چوب به دلیل کمبود این منبع ورود رقبای جدید را دشوار می سازد. امروز دوست‌داران محیط زیست از طریق فشار بر مجامع بین المللی و برپایی کمپین‌های حمایتی و ... تاکید زیادی بر محدودیت منابع داشته‌اند.
۵. رقابت بین رقبای موجود:
در بازاری که ما مشغول به فعالیت هستیم بدون شک رقبا وجود دارند و از استراتژی‌های مختلفی برای پیروزی در این عرصه استفاده می‌کنند. در بررسی رقابت بین رقبای موجود عوامل زیر مورد بررسی قرار می‌گیرد:
۱-۵. هزینه ثابت: اگر برای تولید محصول هزینه ثابت بالا باشد شدت رقابت افزایش پیدا می‌کند.
۲-۵. هزینه تبدیل: با افزایش هزینه تبدیل در یک صنعت ، شدت رقابت افزایش می‌یابد.
۳-۵. شباهت رقبا: شباهت شرایط رقابتی منجر به افزایش شدت رقبت می‌شود.
۴-۵. تعداد رقبا: افزایش تعداد رقبا، شدت رقابت را افزایش می‌دهد.
نمونه‌هایی از 5 نیروی رقابتی پورتر کسب و کارهای معروف:
بررسی پنج نیروی رقابتی «استارباکس»
پنج نیروی رقابتی شرکت خرده‌فروشی «سیرز»
با توجه به اهمیت درک وضعیت رقابت در هر صنعت، پلتفرم «بیزنگار»، امکان تدوین آسان و آنلاین نیروهای رقابتی هر صنعت را با استفاده از ابزار «نیروهای رقابتی پورتر» فراهم کرده است:
با استفاده از ابزار آنلاین «نیروهای رقابتی پورتر» می‌توانید:
۱. «نیروهای رقابتی پورتر» را با استفاده از موس، کیبورد و بدون نیاز به کاغذ و قلم، تنها با چند کلیک آسان طراحی کنید.
۲. با استفاده از ابزار «نیروهای رقابتی پورتر» تمام نیروهای رقابتی صنعتی که می‌خواهید به آن وارد شوید، را در یک نگاه ببینید.
۳. در هر زمان و هر مکان به محتوای ابزار «نیروهای رقابتی پورتر» دسترسی داشته باشید و آن را بررسی و ویرایش کنید.
۴. بخش‌های بوم را براساس بازار و محیط صنعتی که می‌خواهید در آن فعالیت کنید، شخصی‌سازی کنید.
۵. با تشکیل اتاق فکر و همفکری با مربیان و دیگر دوستان، دقت و کیفیت بوم نیروهای رقابتی پورتر را ارتقا دهید.
۶. از نتایج کار خروجی‌های منحصر به فرد تهیه کنید.
برای آموختن نحوه استفاده از ابزار «نیروهای رقابتی پورتر» کافی است گام‌های ۱ تا ۸ را دنبال کنید:
۱. پس از ورود به سامانه بیزنگار، کادر «ساخت ابزار جدید» را کلیک کنید و « نیروهای رقابتی پورتر» را انتخاب کنید.
۲. مشخصات ابزار «نیروهای رقابتی پورتر» را به ترتیب «عنوان»، «حوزه فعالیت» و «ایده محوری» وارد کنید. دکمه «ذخیره سازی و مرحله بعد» را بفشارید.
۳. محتوای هر بخش را وارد کنید: اکنون می توانید بوم نیروهای رقابتی پورتر را ببینید. برای نوشتن محتوای هریک از بخش ها کافی است نشانگر موس را روی آن بخش ببرید و «برگه جدید» را کلیک کنید.
۴. از مطالب آموزشی هر بخش کمک بگیرید: کافی است روی عنوان هر بخش در قسمت بالا سمت راست کلیک کنید.
۵. حذف محتوای هر بخش: برای حذف محتوای یادداشت شده در هر بخش کافی است روی × در قسمت بالا سمت چپ کلیک کنید.
۶. ویرایش محتوا و تغییر رنگ برگه: برای این منظور می‌توانید روی آیکون ویرایش که در قسمت بالا سمت چپ هر بخش قرار دارد، کلیک کنید. اکنون می‌توانید علاوه بر ویرایش ظاهر و محتوای یادداشت شده، رنگ برگه یادداشت‌تان را هم تغییر دهید. ۸ رنگ مختلف برای انتخاب در دسترس شماست.
۷. مقایسه محتوای هر بخش با سایرین و توضیحات بیشتر: برای این منظور کافی است آیکون ویرایش بخش مورد نظر را لمس کنید. حال می‌توانید محتوای بخش مورد نظر را با «بوم های ساخته شده قبلی»، «بوم های کسب و کارهای معروف» یا «بوم هایی که در اتاق فکر آنها عضو هستید»، مقایسه کنید. به علاوه اگر به توضیحات بیشتری درباره این بخش نیاز هست، می‌توانید در قسمت « توضیحات بیشتر» آن را یادداشت کنید.
۸. از بوم طراحی شده‌‌تان خروجی بگیرید: پلتفرم بیزنگار امکان دریافت خروجی JPG را برای این ابزار فراهم کرده است.
نکته: می‌توانید هم‌زمان با طراحی ماتریس نیروهای رقابتی پورتر، اتاق فکر تشکیل دهید و با سایر اعضای تیم‌تان همفکری کنید.
تبریک می‌گوییم!
اکنون می‌توانید ماتریس نیروهای رقابتی 5 گانه پورتر را برای کسب و کارتان، آسان و آنلاین و تنها با چند کلیک ساده طراحی کنید!
5 نیروی رقابتی پورتر را به شیوه‌ای متفاوت برای کسب و کارتان ترسیم کنید!
دیدگاه شما